Аляксандр Тамковіч - Неафіцыйна аб афіцыйных

• Название: Неафіцыйна аб афіцыйных
• Автор: Аляксандр Тамковіч
• Жанр: Биографии и Мемуары
• Год: 2013

Гэта кніга складаецца з артыкулаў "нефармальнага" кшталту, якія друкаваліся ў розных сродках масавай інфармацыі. У розны час гэтыя людзі працавалі ў нашай краіне ў якасці замежных дыпламатаў. Лёсы іх склаліся па-рознаму. Нехта працуе ў іншых дзяржавах. Нехта ўжо выйшаў на пенсію. Нехта вярнуўся ў Беларусь у новай якасці. Аднак усіх яднае адно — гэта сапраўдныя сябры Беларусі. На момант размовы з імі не ўсе ведалі беларускую мову дасканала і саромеліся на ёй размаўляць, таму пераважная большасць артыкулаў напісана на рускай мове, аднак тэндэнцыя вывучаць мову той краіны, у якой яны працуюць, не толькі дамінавала, але і стала абавязковым складнікам прафесійнага жыцця замежных дыпламатаў. І яшчэ. Я наўмысна з улікам сучаснай інфармацыі нічога не мяняў у тэкстах, якім ужо шмат год, бо, на мой погляд, больш цікава тое, што героі думалі і гаварылі тады, а не тое, што мы ведаем зараз. Праект ажыццяўляецца разам з Беларускай Інтэрнэт-Бібліятэкай Kamunikat.org, што вельмі сімвалічна, бо толькі кнігі могуць захаваць для нашчадкаў цікавую і аб'ктыўную інфармацыю пра іх продкаў Размовы, якія прапануюцца Вашай увазе ў гэтай кнізе — своеасаблівая хроніка асабістага жыцця замежнікаў і іх погляды на беларускую рэчаіснасць. Па сутнасці, яны адказваюць на адны і тыя ж пытанні, толькі кожны робіць гэта па-свойму.

---

Даволі часта сустракаюся з пісьменнікамі, хаджу на канцэрты, розныя музычныя фэсты, выставы, у тэатр. Я мог бы толькі гэтым і займацца, бо запрашаюць даволі шмат, аднак, на жаль, не ўсюды магу паспець. Але мінімум раз у адзін-два тыдні імкнуся такое ўражанне атрымаць.

— Наколькі мне вядома, Вы займаецеся не толькі вывучэннем беларускай культуры, але і дапамагаеце беларусам больш пазнаёміцца са шведскай?

— Так, і гэта не менш важна. Мы з здавальненнем паказваем беларусам лепшыя ўзоры шведскай культуры, старажытнай і сучаснай. Цікава, калі адбываюцца нейкія перакрыжаванні, а паміж прадстаўнікамі двух культур узнікаюць пэўныя кантакты.

— Даводзілася чуць, што Вас нават трэба прызначыць беларускім міністрам культуры. Канешне, гэта жарт. А зараз абсалютна сур’ёзнае пытанне. Вы, не глядзячы на тое, што існуе шмат варыянтаў перакладу на рускую мову, дапамаглі выдаць “Карлсана, які жыве на даху” і “Пэпі Доўгая панчоха” менавіта па-беларуску. Чаму?

— Адразу хачу падкрэсліць, што гэта не мы, не амбасада. Канешне, наша падтрымка была, але сама ідэя ўзнікла не ў мяне. Яна належыць беларускім энтузіястам. Мы толькі дапамаглі ўстанавіць кантакты са Шведскім інстытутам, які палічыў, што гэта вельмі добрая ідэя. Аказалася, што раней былі пераклады на беларускую мову твораў нашай пісьменніцы Астрыд Ліндгрэн. Вось “Браты Львінае сэрца”.12 тысяч асобнікаў. Для 1997 года, пагадзіцеся, вельмі не дрэнна. Трохі пазней выйшла “Кніга Лота”. Гэта дапаможнік па вывучэнні англійскай мовы.

Ведаю, што водгукі на дзве выданыя кнігі былі вельмі станоўчымі, а перакладчыкі зараз рыхтуюць працяг, бо таго ж “Карлсана” пакуль што выйшла толькі першая частка. Мару, што будуць пераклады іншых твораў шведскіх пісьменнікаў. І гэта не толькі казкі, але і сучасная шведская літаратура. Спадзяюся таксама, што беларускія выдаўцы будуць праяўляць цікавасць і надалей. А што датычыцца ўзгаданых кніг, то яны былі выдадзены менавіта на беларускай мове невыпадкова, а для таго, каб у бацькоў і дзяцей такая магчымасць была ўвогуле.

Магу таксама дадаць, што зараз ёсць некаторыя дасягненні і ў перакладзе беларускай літаратуры на шведскую мову. У нас былі надрукаваны два вашых твора. Першы выпадак, калі перавод рабіўся непасрэдна з беларускай мовы на шведскую, а не “праз” рускую, як гэта было наконт кнігі “Кар’ер’” Васіля Быкава. На гэты раз аповесць Быкава “Аўганец” пераклалі “без пасрэднікаў”. Як і кнігу Барыса Пятровіча. Як вядома, яго “Фрэскі” даволі аб’ёмная рэч. На шведскай мове будзе не ўсё, а толькі падборка літаратурных эсэ.

— “Аўганец” перакладалі Вы?

— Не. Гэта зрабіў прафесійны шведскі перакладчык, які прыязджаў сюды некалькі разоў. Раней ён валодаў толькі рускай мовай, а зараз перакладае і з беларускай. А Пятровіча перакладаў ваш суайчыннік Зміцер Плакс, які даўно жыве у Швецыі. Ён ужо здольны перакладаць на шведскую мову. Так што нейкая база для такой работы створана, і гэта дае надзею на тое, што “працэс пойдзе”.

— За тры гады вы праехалі амаль усю Беларусь. Што ўразіла больш за ўсё?

— Калі гаварыць пра прыроду, то гэта Белавежская пушча. Я быў там некалькі гадоў таму. Вельмі спадабалася і Палессе. Летам адпачываў на Прыпяці. Цяжка было дайсці, аднак я дабраўся да сапраўднага беларускага балота.

А вясной гэтага года быў у азёрным краі, на Браслаўшчыне. Прыродныя мясціны там унікальныя.

Даводзілася бываць і на Нарачы.

— На фота вы таксама каля вады?

— Гэта Пціч. А ў руках – водныя лыжы.

— Вы на іх катаецеся?

— На жаль, гэтым летам пакатацца атрымалася не так шмат. То з’язджаў, то не вельмі спрыяла надвор’е. Натуральна, што, як швед, я валодаю і звычайнымі лыжамі, і горнымі. А водныя асвоіў толькі ў Беларусі. Так атрымалася, што выпадкова ўсім калектывам паехалі на вядомую лодачную станцыю. Каб зразумець, што гэта такое, адзін раз паспрабаваў. Спадабалася. Водныя лыжы сталі маім чарговым хобі. Мінулым летам мы былі там усёй сям’ёй, і мае дзеці таксама паспрабавалі водныя лыжы. І ім таксама спадабалася.

Па ўзросту я ўжо не магу стаць прафесіяналам, але як аматар катаюся не дрэнна.

— Вы катаецеся толькі ў Беларусі?

— Так. У Швецыі ў юнацтве адзін раз паспрабаваў, але гэта можна не лічыць.

08.10.08

Тот самый Регак

Понятно, что это интервью с бывшим Временным Поверенным Словакии в РБ Любомиром Регаком сделано с помощью электронной почты. Разумеется, по всяким журналистским канонам любой материал, прежде чем печатать, нужно приводить к «общему знаменателю», но на этот раз я решил этого не делать. В первую очередь потому, что в подобном абсолютно нет никакой необходимости.

— Кем и где Вы сейчас работаете?

— Сразу после завершения дипломатической миссии в Минске я был направлен в Брюссель постоянным представителем Словакии в Комитет по вопросам политики и безопасности Евросоюза. Это значит, что я работаю в словацком постпредстве при ЕС и от Словакии принимаю участие в заседаниях комитета. Это относительно новое образование, созданное в 2000-ом году, целью которого является постоянный контроль над процессами общей внешней политики и политики безопасности ЕС. Комитет руководит деятельностью рабочих групп, подчинен Совету Министров иностранных дел ЕС, для которого готовит проекты решений в сфере совместной внешней политики и контролирует выполнение решений в этой области. Важной составной частью работы является руководство процессами Европейской политики обороны и безопасности. В ее рамках Евросоюз выполняет целый ряд миротворческих операций за рубежом. Европейские военные, полицейские и гражданские эксперты под эгидой ЕС находятся, например, в Боснии и Герцеговине, Косово, Афганистане, Ираке, Чаде, Конго и т.п. Среди действий, которые начались уже при моем непосредственном участии, и миссия наблюдателей в Грузии, и операция по предотвращению пиратских атак у побережья Сомали.

Начинаем заниматься проектом Восточного партнерства ЕС, предназначенного также и для Беларуси. Это достаточно высокая степень экономической интеграции с Евросоюзом. Уже сегодня ясно, что она станет одной из приоритетных тем внешней политики Словакии. Естественно, ее мы будем активно поддерживать и внутри Евросоюза.

Конечно же, я стремлюсь держать линию разговора вне политики, но удается это так же, как в старой советской шутке про рабочую, которая крала детали со своей фабрики по производству швейных машин, чтобы одну «на халявку» собрать дома, но из деталей всегда получался лишь автомат Калашникова...

— Как Вам работается в столице единой Европы? 

— Я в шутку говорю, что принципиальных изменений в моей жизни не произошло — всего лишь поменял «Б» на «Б» — Беларусь на Бельгию. Я не пришел в неизвестную среду — до моей белорусской загранкомандировки работал еврокорреспондентом МИДа, то есть координировал связь словацкого МИДа с ЕС в вопросах внешней политики. Только тогда я из Братиславы направлял инструкции на заседания нашему тогдашнему послу в Комитете по политике и безопасности, а теперь сам стал их получателем.

Жизнь в Брюсселе в общем приятная. Бельгия уже более 50 лет как ютит у себя тысячи дипломатов, работающих в структурах Европейского Союза и НАТО. Но есть вещи, к которым привыкать сложно. В Беларуси и Словакии такого просто не бывает. Бельгийцы, например, ревниво блюдут свое рабочее время: если магазин работает до шести вечера, то весьма вероятно, что вас в первую минуту седьмого уже не обслужат. А в воскресенье и вовсе почти все магазины закрыты, включая гипермаркеты.

Стала полной неожиданностью и забастовка брюссельского общественного транспорта. Люди, вместо того, чтобы добираться на работу на машинах или в такси, предпочли продлить себе выходные...

Словом, здесь есть вещи, на которые я смотрю критически или с удивлением, но при этом стараюсь запастись терпением в духе девиза Евросоюза – „unitas in diversitas — «eдинство в разнообразии».

Район Брюсселя, где расположены структуры ЕС, чем-то напоминает Вавилон – очень много разных языков. Это лингвистическое разнообразие очень нравится. Люди, как правило, знают по несколько языков. И за столом они могут переходить с одного на другой, совершенно не обращая на это никакого внимания.

— Поддерживаете ли с кем-нибудь из Беларуси коммуникации? Если да, то с кем и какие?

— Канешне, кантакты працягваю. Найперш – працоўныя, бо ў галіне замежнай палітыкі ЕЗ мы займаемся таксама і адносінамі з Беларуссю. Ёсць сувязь і з нашымі дыпламатамі ў Мінску, і з беларускімі ў Бруселі, а таксама і са шматлікімі прадстаўнікамі грамадскай супольнасці: палітолагамі, эканамістамі. Тымі, якія жадаюць, каб Беларусь заняла, як казаў Купала, свой пачэсны пасад між народамі.