Неизвестно - Нераток

• Название: Нераток
• Автор: Неизвестно
• Жанр: Прочая старинная литература

---

Белазор разгарнуў кандуіт, што захаваўся яшчэ з універсітэцкіх часін, і ў графе “Саранча” пачаў запісваць вынікі доследаў і ўласныя думкі.

“Так-так. Мне зноў патрэбны Крафт’.

КАВАЛЬ КРАФТ

- Падкую, падкую худенька. Не такое рабілі, - абнадзеіў Крафт маркіза дэ Лонга.

Каваль падняў капыт каня і выцягваў цвікі. Старая падкова глуха бразнулася ў кучу жалезнага ламачча. Не апускаючы нагі каня, Крафт беспамылкова зняў са шчыта другую падкову. Прыставіў да капыта, паказаў гаспадару.

- Падыдзе?

Маркіз мог пераносіць трасяніну дарог, добра ведаў латынь і быў неблагім схаластам. Але нічога не цяміў у конскіх падковах і не вельмі шанаваў тых, хто ставіўся да яго па-простаму, хоць і лічыў сябе любімцам народа. Т аму ён нават не паглядзеў у бок каваля.

- І слова вашае не патрэбнае. Бачу, што яна.

Меркаванні рамесніка аб тым, што і як ён будзе рабіць, прывычна перадаліся яго рукам і ачысцілі галаву для іншых думак.

“Балтазар прасіў зайсці. Зноў нешта прыдумаў. Пладіць ён добра і тлумачыць нядрэнна. Праўда, дурнаваты, як і ўсе яны, але хоць не такі пагардлівы. А нашто яму гэта ўсё - ці патрэбна мне ведадь? Упраўлюся з маркізавай шэрай і схаджу. Задняя вось у карэце паскрыпвае - змазадь трэба.

Даўнютка маркіз не быў у нашых мясцінах. Цікава, як ён са мной разлічыцца? Гэтыя паны могудь і зусім не разлічыцца. Ды яшчэ так сябе паводзяць, быццам ты ім абавязаны за тое, што яны да цябе звярнуліся. А мне дзяцей карміць трэба”.

МАРКІЗ ДЭ ЛОНГ

Маркіз кінуў у карэту капялюш і батыставай насоўкай працёр запылены ў дарозе твар.

- Ці жывы яшчэ Жак Секвестр, Крафт?

- Дзе там, мілорд! Ужо дванаццаць год, як паўстаў перад вачыма Госпада. Ці то атрудіўся сваімі лекамі, ці то яшчэ ад якой трасцы сканаў.

- Помнідца, была ў яго нявестка прыгажосці незвычайнай і голасу дзівоснага.

- Вядзьмаркай аказалася. Голая на шабаш лятала, саранчу наклікала. Можа, чулі? Хадзіла па горадзе і на дзяцей сурокі наводзіла. У мяне ў тым годзе дачка ад голаду памерла. Эмілія.

- А сын Жака жывы?

- А Балтазар, як жонку яго спалілі, з глузду з’ехаў - усё атруту на саранчу вынаходзіць. Я і сам тады, па праўдзе кажучы, ледзь у пятлю не палез.

ІМАГА АСТРЫД

“Абалонка злезла. Гэта была апошняя лінька. Я ўжо добра лятаю, але мае крылы не зусім моцныя. Зноў птушка! - Астрыд зашыўся між травінкамі і прыціх. - Іх трэба баяцца, яны пажыраюць нас і не думаюць аб тым, што ў нас унутры. А ўнутры - душа пераможцы! Трэба есці, трэба расці!”

Астрыд пачаў трушчыць лісцік канюшыны, а як насыціўся, адпоўз у цень таполі.

Неадольны інстынкт клікаў саранчу да рэчкі, свежую вільгадь якой ён адчуваў сваімі вусікамі. Але інфантыльнасць нядаўняга німфы-юнака рабіла яго нерашучым. “Яшчэ не надышоў час, мае крылы яшчэ як след не выраслі, мой панцыр пакуль не такі трывалы. Трэба есці! Трэба расці! .Людзі злыя, асабліва сяляне і іх дзеці. Дзеці гуляюць з насякомымі - адрываюць нам вусікі, лапкі і крылы, а сяляне проста забіваюць ці трудяць.

А рыцараў ці вунь таго маркіза, што праехаў у карэце, баяцца не трэба. Яны нават не ведаюць, што мы ёсць.”

АНТУАН ДЭ ЛОНГ

Антуан дэ Лонг ехаў да епіскапа Грыгорыя.

Маркіз быў прыбліжаны да каралеўскага двара і меў уплыў у любой правінцыі каралеўства. Да таго ж, калі б ён праехаў Альмі і не наведаў бургамістра і епіскапа, гэта магло быць вытлумачана як парушэнне этыкету маркізам ці няміласць караля. Пазней такая неабачлівасць магла адбіцца і на лёсе маркіза.

Але не неабходнасць афіцыйных візітаў цягнула дэ Лонга да епіскапа.

Яго цікавіў лёс нявесткі Жака Секвестра.

НЯВЕСТКА ЖАКА СЕКВЕСТРА

“Судовы акт свяшчэннай інквізіцыі абпсоце, знахарстве і ерасі мяшчанкі Жанны Секвестр.

Згодна з даносам каваля Крафта Бюфона, Жанна Секвестр з’яўляецца вінаватай у нашэсці саранчы на ўрадлівыя землі і пашы правінцыі, што выклікала голад і паморак жыхароў Альмі.

У выніку папярэдняга дазнання, праведзенага ксмісарам Эдмонсш Грэнгуарам, выяўлена:

1. Па сведчанні Вікторыі Сегерс, суседкі абвінавачанай, тая неаднаразова сурочыла яе карову, з-за чаго малако ў апошняй скісала.

2. Па сведчанні Ізольды Бамберг, служанкі абвінавачанай, Жанна Секвестр неаднаразова прагульвалася па садзе пры поўным месяцы без усякага адзення і спявала незразумелыя песні. Таксама Ізольда засведчыла, што абвінавачаная таемна аднесла сваё мёртванароджанае дзіця быццам бы для пахавання яго каля ракі Тарм.

3. У працэсе “добрага” дазнання і запалохвання ката.ванн.ем Жанна Секвестр усяляк адмаўлялася ад свайго дачынення да нашэсця саранчы, таксама як і да Д’ябла.

Аднак у ходзе допыту “з заўзятасцю” яна прызналася, што ўступіла ў зліову з Д’яблам і вядзьмарскімі чарамі, што далі ёй дэм,аны, наклікала саранчу. Таксама яна пацвердзіла, што забівала неліаўлят, у тым ліку сваё дзіця, і з іхм.ёртвых целаў гатавала м,азь для здзяйснення палётаў на сатанінскія шабашы.

На падставе сведчанняў і прызнання Жанны Секвестр суд лічыць яе вінаватай у вядзьм.арстве, ера.сі і зліове з Д’яблам, а таксама ў непачцівьх: адносінах да суда і Святой Царквы, якія выявіліся ў абразлівьх: выкрыках у час дазнання і суда.

Праведзенае па патрабаванні адваката Анры Мапрэна выпрабаванне вядзьмаркі ў хвалях Тарма пацвердзіла высновы суда - чыстая вада не прыняла мярзотную душу хаўрусніцы Д’ябла.

І таму, у адпаведнасці з Крымінальна-судовым кодэксам і згодна з Булай аб знахарстве, вядзьмарка Жанна Секвестр прыгаворваецца да публічнага спальвання на цэнтральнай плошчы Альмі, што павінен забяспечыць судовы прыстаў Гільём Гацье... ”

- Ці не памыліўся суд, айцец Грыгорый? - спытаў Антуан.

- Тое Госпаду вядома, маркіз, - усміхнуўся епіскап. - Бясспрэчна толькі, што паморак ад нашэсця мог выклікадь галодны бунт у правінцыі. Ды і не адну яе ў той дзень спалілі. Попел яшчэ васьмі вядзьмарак і чатырох друдаў развеяў вецер.

- Яна была прыгожай.

- Ведзьмы нярэдка бываюць прыгожымі.

- Яна хораша спявала.

- Ці не ад Д’ябла тое? - раздражнёна сказаў епіскап. - Ці варта шкадавадь прышлых людзей, да таго ж былых вандроўных папрашаек, калі ёсць пагроза пастулатам царквы і асновам каралеўства? Тым больш, вальдэнсы тады надта непакоілі. І што яшчэ бясспрэчна, маркіз: суд быў праведзены ў поўнай адпаведнасці з законам.

III САРАНЧА АСТРЫД

Астрыд ляцеў да ракі. Ён адчуваў, нават ведаў, што ўсё пачнецца адтуль. Ён быў ужо не адзін. Іх, што ляцелі да месца, з якога пачнецца Вялікі Паход, станавілася ўсё болей. Сотні мільёнаў яго сабратаў ужо кішэлі ў сырых лагчынах. І, адчуваючы сябе малой часткай вялікага цэлага, Астрыд імкнуўся туды.

“Хто такія людзі?! - злосна думаў ён. - Гэтыя двухногія стварэнні з неразвітымі крыламі прыйшлі на нашу планету нядаўна, але паспелі ўжо знявечыць яе цнатлівае цела! Мы трыццадь мільёнаў гадоў гаспадарым на Зямлі! А яны прыйшлі немаведама адкуль - і яны павінны захлынуцца ў віры нябыту! Гэта нашы палі, лугі, лясы і рэкі! Яны заўсёды былі і будудь нашымі. Гэта наша Сонца, гэта наша Неба! Навошта ім Неба? Яны ж не ўмеюць лятаць.”

Імклівы стрыж упаў у зграю саранчы, выхапіў кагосьці і зноў узняўся ў вышыню. Гэта не збіла ні палёту зграі, ні думак Астрыда.

“Выскачкі эвалюцыі, вырадкі маці-Прыроды! Яны ўявілі, што ім усё дазволена! Іх месца - у пячорах, з якіх яны не так даўно выпаўзлі, і на дрэвах, з якіх не так даўно злезлі.”

ТАПОЛЯ ХІМЭЛЬ

Хімэль усім лісцем удягвала жыватворную пяшчоту Сонца, якое нетаропка каділася па небе.

“.Раніца-дзень-вечар-ноч-раніца-дзень-вечар-ноч. Хутка восень. Клён Рыт, што ўпаў паўвека таму, быў асабліва прыгожы ўвосень. На тым месцы, дзе ён стаяў, людзі вырасцілі пусты камень. Яны заўсёды робяць тое, што хочудь, і не спыняюцца перад забойствам. Яны арудь зямлю, імкнуцца знішчыць тое, што на ёй расло раней, і сеюць тое, што патрэбна ім. Вецер і дождж могудь сеяць, а не людзі! Я ведаю, што павінна расці на лугах, а людзі не ведаюць! Зямлю нельга араць, камяні нельга вырошчваць. Дрэвы нельга спальваць - толькі маланка мае на гэта права!

Але зло не можа быць непакараным. Гнеў Божы спасцігне іх, Божая кара немінучая.”

ВЕДЗЬМА СНЯЖАНА

Аголеная Сняжана засмяялася чыстым звонкім смехам і паклікала Белазора. Ён усміхнуўся ў адказ, працягнуў наперад рукі і памкнуўся да яе.

Усё зыначыў нечаканы парыў ветру: яркае святло раніцы змянілася паўдемрай ночы, а сонца - поўным месяцам. Раскошныя валасы Сняжаны аказаліся доўгімі звілістымі змеямі, жыццярадасная ўсмешка пераўтварылася ў паўмёртвы драпежны выскал, а вочы засвяціліся крывавым агнём.

“Ідзі да мяне, Белазор!” - уладарна вымавіў хрыплы голас, і пена сліны сцякла з патрэсканых вуснаў.

Белазор паспрабаваў перахрысціцца, але з жахам заўважыў, што замест рукі ў яго - раздвоены капыт. “Згінь!” - крыкнуў Белазор, але замест крыку пачуў агіднае тонкае бляянне.