Владимир Орлов - Сiбiрская аповесць (на белорусском языке)

• Название: Сiбiрская аповесць (на белорусском языке)
• Автор: Владимир Орлов
• Жанр: Русская классическая проза

---

Авалодаўшы становiшчам, рэйдавая брыгада абазвала нас будучымi байцамi iдэалагiчнага фронту, адразу ж зазначыўшы, што нiхто з нас гэтай высокай годнасцi не заслугоўвае. Абураныя тырады пачыналiся прыкладна так: "Здесь, под портретами вождей..."

Карацей, жыццё iшло сваiм парадкам.

Напружыўшы творчыя сiлы, мы выпусцiлi спачатку орган свайго пакоя No 25 насценгазету "Алiгатэр" (назваю служыла налепка ад вiннай пляшкi з падмаляванаю лiтарай "р"), а потым - чарговы нумар нашага альманаха "Мiлавiца". Пра франдзёрскi насценны орган хтосьцi iмгненна даклаў начальству, а "Мiлавiцу" ўзяў пачытаць камсамольскi сакратар Карагiн, i яна знiкла на цэлы месяц.

Потым на нас зусiм беспадстаўна спiшуць i нейчы малюнак-загадку на кавалку ватману, што напярэдаднi iспытаў з'явiўся побач з раскладам заняткаў: тры разложыстыя дубы, перад кожным - бутэлька, а ўнiзе - перакуленая дагары нагамi адгадка: "Новы год на вайсковай катэдры".

Ад блiзкага знаёмства з таварышам маёрам нас аддзялялi адна толькi сесiя i вакацыi.

Згадкi пра Сiбiр, хiмiкаў, пясчаныя кар'еры i гарачыя вусны амазонак наведвалi нас усё радзей. Праўда, амазонкi прыслалi вiншаванне з "годовщиной Великого Октября". Мы не адгукнулiся на паштоўку: нашы адрасанткi павiнны былi зразумець, што мы - вярнулiся, вярнулiся дадому.

Але яны не зразумелi.

Неяк пад Новы год на лекцыю навуковага камунiзму нечакана прыбег задыханы Мiхась Чарнiловiч, якi грыпаваў i адлежваўся ў iнтэрнаце. Апрача кажушка на Мiхасю было толькi замытае спартовае трыко з пухiрамi на каЛёнях i чаравiкi на босую нагу.

Таямнiцы навуковага камунiзму мы спасцiгалi ў аўдыторыi-амфiтэатры, якая мела запасны ўваход, што вёў адразу на верхатуру. На схаваных за абгародкаю прыступках хто-небудзь зазвычай жлукцiў пiва або перакiдваўся ў карты. У гэты зацiшны куток, куды з верхнiх радоў можна было без асаблiвых праблемаў трапiць проста ў час лекцыi, нас i сабраў упараны Чарнiловiч. "Амазонкi прыпёрлiся..." - выдыхнуў ён. Выявiлася, што Мiхась убачыў сiбiрачак з нашага вакна на першым паверсе ўжо на самых блiзкiх подступах да iнтэрната i, паспеўшы насунуць чаравiкi ды накiнуць кажух, махануў цераз падваконне ў сумёт. Адразу зрабiлася ясна, што сярод трох няпрошаных госцяў прыехала Насця, якой улетку Чарнiловiч дакляраваў вiзiт у адзiн з менскiх загсаў.

З удзячнай палёгкаю я даведаўся, што маленькай Вiцы хапiла розуму не ехаць. Разам з Насцяю прыбыла камiсарка "амазонак" пампушыстая Нона, якой належылi неаспрэчныя заслугi ў выхаваннi "цяжкога" падлетка Вiцi. Трэцяя была Элен.

Сiтуацыя пакiдала няшмат прасторы на манеўры. Чарнiловiча, прынесшы яму больш прыстойную апранаху, неадкладна адправiлi ў родную вёску.

Генiк, Дж. Галяк i я адважна ўзялi амазонак на сябе. Досыць паспяхова разыграўшы сцэну сустрэчы пасля доўгай ростанi, мы запрасiлi сiбiрачак у "найлепшую менскую рэстарацыю". Гэтую ролю выконваў самы блiзкi ад iнтэрната рэстаран старога гатэля "Беларусь", што памятаў марскiя аповеды Мiшы Бугра.

Афiцыйна Чарнiловiч адбыў на "студэнцкую навуковую канферэнцыю" ў Ташкент. На правах найблiжэйшага сябра маладога навукоўца менчук Генiк запрасiў Насцю спынiцца ў яго. Элен заставалася пры мне.

Рэстаранавы калаўрот унёс карэктывы. Камiсарку Нону, не зважаючы на ленаваты супрацiў Дж. Галяка, узяўся безупынна запрашаць на танец i ўрэшце звёз нейкi даўгяла-баскетбалiст. Калi аркестр развiтаўся з публiкай, а потым вярнуўся i пачаў выконваць песнi гасцям з сонечнага Ўзбекiстана, якiя выцягвалi з-за халяваў загорнутыя ў смуродныя анучы пачкi грошай, асiрацелы Дж. Галяк i Насця з Генiкам падалiся ў Генiкаву Серабранку, а мы з Элен без вялiкага iмпэту пацягнулiся ў iнтэрнат, дзе я праз вакно запусцiў яе ў наш пакой.

Закурыўшы, Элен сваiм звычайным бескалёрным тонам прамовiла: "Подонок ваш Михась. Только такой дуре, как Настька, и можно лапши про Ташкент навешать". Зрабiўшы зацяжку, яна працягвала выкрывальнiцкую палiтыку: "Викуша твоя, между прочим, вовсю с сыном декана трахается. Привета не передавала. Карьерой девочка занялясь". Праз некалькi зацяжак я атрымаў новую поўху: "Я тут, кстати, послушала, послушала, и никто на твоем белорусском языке нигде не говорит". У яе голасе прарэзалася вiдавочная злараднасць.

Чарнiловiч аказаўся падонкам. Вiка трахалася з дэканавым сынам i рабiла кар'еру, а ў Менску нiхто не гаварыў па-беларуску. Ну што мне заставалася рабiць? Паслаць гэтага пракурора ў клятчастай максi-спаднiцы ў марозную ноч да яе скандынаўскiх продкаў? Вiдаць, такi варыянт сапраўды быў бы найлепшы. Але замест гэтага я паспрабаваў ажывiць у памяцi цёплы прыцемак над кар'ерам i шамаценне бурундукоў у падлеску...

Неўзабаве пасля ад'езду амазонак маладзечанская электрычка зноў прывезла ў Менск хранiчнага ўцекача ад жонкi Мiшу Бугра. У нас як на тое надарылася выязное паседжанне Клуба аматараў пiва на Генiкавым летнiку. Марна прачакаўшы да вечара ў халодным iнтэрнатаўскiм фае, Мiша выпiў пляшку гарэлкi i ўсё-ткi сеў у маскоўскi цягнiк.

Ён дапяў да Ўладзiвастока, наняўся на гандлёвы вадаплаў, што хадзiў у Японiю, кiнуў пiць i сабраў за год кучу грошай.

Ужо купiўшы квiт на самалёт i спакаваўшы дзве валiзы падарункаў, Мiша выйшаў на шпацыр па пераднавагоднiм горадзе i нарваўся на бiча.

Бiч вылез з каналiзацыйнага атвору i папрасiў дваццаць капеек на кiно. Бугор зацiкавiўся i даў бiчу дваццаць рублёў. Той прапанаваў пасядзець. Знаёмства задоўжылася да вясны.

Увесну Мiша зарабiў на кабатажнай развалюсе грошы на дарогу i перад летняю сесiяй, даўно аплаканы жонкаю i сваякамi i на ўсякi выпадак памянуты намi, з'явiўся ў нас у пакоi, як вястун з таго свету. Ён пiў пiва з воблай i апавядаў вусцiшныя гiсторыi пра жыццё ў падземных уладзiвастоцкiх камунiкацыях, дзе бiчы спяць на трубах цэнтральнага ацяплення i ў лютыя маразы дзесяткамi гiнуць ад велiзарнай рознiцы тэмператураў знiзу i зверху цела, а дворнiкi выцягваюць iх потым праз люкi бусакамi.

З кiшэнi Мiша вытрас жменю перамяшаных з махоркаю кедравых арэхаў.

Гэта было апошняе прывiтанне з Сiбiры.