Саке Комацу - Смерць Бiкунi (на белорусском языке)

• Название: Смерць Бiкунi (на белорусском языке)
• Автор: Саке Комацу
• Жанр: Научная Фантастика

---

Комацу Саке Смерць Бiкунi (на белорусском языке)

Сакё Камацу

Смерць Бiкунi

Пераклала Iрэна Дабрыян

1

Цяжкiя свiнцовыя хмары сцерлi з неба сiнь, апусцiлiся нiзка-нiзка над пачарнелым ледзяным морам, i здавалася, што на свеце нiчога няма, апрача гэтых хмар i вострага, як лязо кiнжала, ветру, якi ўзнiкаў з безданi i рваў чалавечую плоць. Вецер шалеў, гнаў з мора пырскi, застылыя ў ледзяны шрот, уздымаў з зямлi халодны калючы пясок. Хмары раслi i шырылiся, клубiлiся, залiвалi гарызонт чарнатою. Грукат хваль i выццё ветру, заглушаючы адно аднаго, прадвяшчалi блiзкую снежную буру.

Па гэтым сумным свеце, дзе жылi i варагавалi толькi тры колеры, народжаныя холадам, - белы, чорны i шэры, павольна рухалася адзiнокая маленькая фiгурка, такая ж чорна-белая, як i ўсё навакольнае. Дзоры, абутыя на боса, пакiдалi ледзь прыкметныя сляды на прыбярэжным пяску, а хвалi, прагныя i шпаркiя, злiзвалi iх доўгiм языком i, ашчэрыўшы белапенныя зубы, таропка адбягалi назад. Мора i вецер ганялiся за дарожнiкам, яны з радасцю паглынулi б яго, падралi б на шматкi, развеялi б яго прах, але ён смела iшоў далей i далей уздоўж крывога выгiну пясчанага берага, аддаючы на волю стыхiй толькi чорнае кiмано, у якога матлялася крыссе, i берагi белай тканiны, якая прыкрывала галаву. I раптам, разрываючы заслону белага снегу i шэрага туману, удалечынi паказалiся чорныя ценi. Было iх шмат. Яны выходзiлi адзiн за адным з iмжы i рухалiся насустрач дарожнiку. I вось на сярэдзiне выгiну ценi i адзiнокi дарожнiк сустрэлiся.

Тыя, што ўзнiклi з iмжы i iшлi цяпер ланцужком, былi моцныя i дужыя людзi. Але неадольная стома сагнула iм спiны. Хада ў iх была цяжкая, ногi глыбока загрузалi ў пяску. Здалёк яны здавалiся воiнамi, закаванымi ў цёмныя панцыры, а зблiзку панцыры аказалiся звычайным адзеннем вандроўных манахаў: башлыкi, грубыя рынкенаўскiя расы. У руках кашы з святымi сутрамi i акаваныя жалезам посахi пiлiгрымаў. Твары, пацямнелыя ад нягод i холаду, папялiста-шэрыя, з абведзенымi чорнымi кругамi вачыма, не неслi на сабе адбiтка мiласэрнасцi гасподняй. Яны павольна iшлi наперад, моцна абапiраючыся на посахi, а ўчэпiсты пясок раз-пораз хапаў iх за ногi, быццам не хацеў пускаць далей.

Адзiнокi дарожнiк, параўняўшыся з вандроўнiкамi, злёгку пакланiўся i хацеў iсцi сваёй дарогаю. На тварах манахаў адбiлася разгубленасць, потым здзiўленне. Яны адказалi на паклон, i вялiзны, як вежа, дзяцюк, што iшоў наперадзе, сказаў гучным голасам:

- Дазволь пагаварыць з табой!..

- Калi ласка...

Голас прагучаў сярэбраным званочкам. Вецер наляцеў з мора i адкiнуў з iлба дарожнiка канцы белага пакрывала.

З-пад белага шоўку, якi трапятаў, на манахаў глядзела жанчына. Маладая, гадоў дваццацi, не болей. Холад распiсаў пяшчотна-ружовымi фарбамi яе па-дзявочы гладкiя шчокi. Вочы былi ясныя, як у дзiцяцi.

Яны глядзелi на жанчыну разявiўшы рот.

- Наша дарога была доўгая i цяжкая. Сама блiзкую завалiла абвалам, i давялося iсцi ў абход, па бездарожжы. Тутэйшых мясцiн мы не ведаем. Цi не скажаш ты, сястра, ёсць тут дзе-небудзь паблiзу сяло або хоць бы адзiнокая хацiна, каб нам схавацца на ноч ад непагадзi?.. - Манах гаварыў вельмi пачцiва, стараючыся прыцiшыць свой гучны голас. - Ужо вечарэе. Скора на зямлю ляжа начная iмжа. Цi паспеем мы дабрацца да жытла?

- Бедныя, як жа вы, мусiць, натамiлiся! - У сярэбраным голасе прагучала спагада. - Але хутка канец вашым пакутам. Бачыце вунь той мыс? За iм рыбачы пасёлак. А калi пойдзеце да гор, там прыкладна праз два з паловай ры будзе будысцкi храм.

- Дзякуй, сястра - усклiкнуў каржакаваты, невысокi манах, якi стаяў побач з падобным на вежу. - Чулi, браты, нядоўга нам мучыцца. Яшчэ крыху, i нас чакаюць цяпло i сон. Наперад!

- Удачы вам у дарозе. Хай дапаможа вам усявышнi!

Жанчына крыху схiлiла галаву i пайшла далей. Але яе дагнаў голас манаха, якi быў падобны на вежу.

- Высокашаноўная пустэльнiца, няўжо ў такi холад i ў буру ты iдзеш адна?

Манахiня ўсмiхнулася, прыкрыўшы рот краем рукава:

- Не трывожцеся, браты. Жыву я тут доўга, тутэйшыя мясцiны добра ведаю. Ды i келля мая недалёка...

I, яшчэ раз пакланiўшыся, яна пайшла. I манахi кланялiся ёй, i яна адказвала кожнаму. Але калi жанчына параўнялася з апошнiм, з выгляду ўбогiм манахам, галаву якога прыкрываў глыбокi саламяны капялюш, насунуты да самых брывоў, яе вочы раптам расшырылiся.

- Даруй мне... Цi не ты гэта, пане? - сказала яна, мiжволi ступiўшы крок да жабрака-манаха.

Ланцужок шэрых рас застыў на iмгненне, а потым па iм прайшло ледзь прыкметнае калыханне. Магчыма, вецер наляцеў у гэта iмгненне з новай сiлай... Сёй-той з манахаў схапiўся за мячы, схаваныя пад адзеннем багамольцаў.

Але манахiня, прыкмецiўшы, што апошнi ў ланцужку яшчэ глыбей нацягнуў на твар саламяны капялюш, каб не сустракацца з ёю позiркам, зноў пакланiлася i паглядзела на чалавека, падобнага на вежу, што сачыў за ёю вачыма, у якiх гарэў нядобры агонь.

- Малюся i спадзяюся на мiласэрнасць усявышняга. Няхай спадарожнiчае яна вам на вашым цяжкiм шляху. Даруйце, калi што не так сказала... - Яе тонкiя пальцы малiтоўна перабiралi выцягнуты з-за пазухi ружанец.

Калi меладычны, падобны на летнюю прахалоду голас даляцеў да першага манаха, яна ўжо павярнулася i са складзенымi рукамi пайшла прэч у снежную iмжу.

- Здагадалася! Пазнала! - прастагнаў каржакаваты манах, падобны на краба. - Месца бязлюднае, засячы, каб бяды не здарылася?

- Змоўкнi, Сабура, - сказаў падобны на вежу. - Мы ж манахi, хоць i не па добрай волi. Да таго ж яна ўсё-такi жанчына.

- А калi данясе?.. Прыйдзем у сяло, а там нас чакае засада...

- Кiнь, Сабура, - хрыпла сказаў убогi манах i павярнуўся да падобнага на вежу. - Усе стамiлiся, Бенкей. Трэба спяшацца.

Падобны на вежу патрос посахам.

- Чуў, Сабура? Вось i пан наш гаворыць... Мяркуючы па тым, як жанчына пажадала нам добрай дарогi, не будзе яна даносiць, нават калi здагадалася, хто мы такiя. Ну, пайшлi, чаго стаяць на холадзе.

Атрад крануўся. Касы вецер наляцеў з мора i апёк шчокi людзей калючымi ледзянымi пырскамi.

- Незразумела мне, - сказаў Сабура таму, каго ўбогi манах назваў Бенкеем, - як гэта адважылася жанчына iсцi ў дарогу па гэтай пустынi адна-аднюткая ды яшчэ ў такi ўраган. Нават калi дом яе непадалёк. Вунь i рыбакоў не вiдаць, мабыць, усе пахавалiся ў хацiнах...

- Ага... Цуды! - рыкнуў Бенкей. - I нi дарогi ж, нi сцежкi паблiзу. Мы знарок выбралi сама доўгую i сама бязлюдную дарогу, каб падмануць пагоню. Вось i наконт абвалу зманiлi.

- Не разумею ўсё-такi я, - не сунiмаўся Сабура, - як гэта маладая прыгажуня стала бiкунi-пустэльнiцай. Ты заўважыў, якiя ў яе вочы, якiя бровы? Нездарма гавораць, што ў паўночных правiнцыях шмат прыгажунь... Але тут, у такой глухаманi, i раптам - пяшчотная вясенняя кветка... Слухай, можа, яна i не пустэльнiца зусiм, а пярэварацень? Снежная дзева?

Бенкей раптам спынiўся. Словы Сабура нагадалi яму легенду, якую ён даўно чуў ад тутэйшых жыхароў.

- Ты чаго спынiўся? - спытаў Сабура, здзiўлена гледзячы на Бенкея. Пайшлi... I ўсё ж цiкава, дзе гэтая пустэльнiца магла бачыць нашага пана Ёсiцунэ?..

2

Муж у яе памёр. На сорак дзевяты дзень Хама адслужыла панiхiду па нябожчыку i вярнулася да будзённых спраў - спраў свайго дома. Яе рукi i вочы былi занятыя, але памяць жыла сваiм, асаблiвым жыццём. Памяць вяртала Хаму ў далёкiя, цяпер ужо далёкiя часы.

I ўспомнiлася ёй бура на ўзбярэжжы i выпадковая сустрэча, сведкамi якой былi мора, холад i вецер... Толькi праз дзесяць гадоў Хама даведалася, што сустрэлася тады з атрадам Ёсiцунэ. Так, не ведала яна ў тое iмгненне, што за людзi гэтыя вандроўныя манахi. Толькi адзiн быў ёй знаёмы - той у адзеннi жабрака, у глыбока насунутым на вочы саламяным капелюшы. Памяць падказала ёй, хто ён, свавольнiк-хлапчук, смуглы, скуласты, раскудлачаны, з падзёртымi да крывi каленямi... Ага, той самы хлопчык, якi часцяком - у яшчэ больш далёкiя часы - прыбягаў напiцца ў яе келлю каля сталiцы Кiота.

А потым хлопчык - Ёсiцунэ стаў першым военачальнiкам з роду Мiнамота i праславiўся ў баях пры Сiме i Дан-но-Ура. А потым лёс адвярнуўся ад яго i ператварыў яго ў героя трагедыi. А потым людзi пачалi расказваць цуды пра яго подзвiгi. Хiба магла Хама загадзя прадбачыць усё гэта, калi ён прыбягаў напiцца ў яе келлю?..

Гады iшлi. Хама ўжо ведала пра гiбель Ёсiцунэ i яго сяброў. I аднойчы ў глухiм горным храме яна сустрэлася - зноў выпадкова - з чалавекам, якi прыняў манаскi сан i называўся Дзанму. I быў гэты манах не хто iншы, як чалавек Ёсiцунэ, якi насiў некалi iмя Сабура. Дзанму-Сабура, да глыбiнi душы ўражаны сустрэчай з жанчынаю, спытаўся ў яе, цi яна гэта была на марскiм беразе, цi яна паказала атраду дарогу да чалавечага жытла, i, пачуўшы сцвярджальны адказ, назваў сваё iмя, ранейшае i цяперашняе, i расказаў сумную гiсторыю Ёсiцунэ. Яна маўчала, ён замоўк таксама i ўсё глядзеў на яе разявiўшы рот, што зусiм ужо не да твару служыцелю Буды, бо чалавек, блiзкi да бога, не павiнен здзiўляцца, а потым загаварыў зноў, i ў голасе ў яго чуўся боль за свайго пана Ёсiцунэ i крыўда i гнеў супраць старэйшага брата Ёсiцунэ - Ерытама. Не, не адмовiўся манах ад зямных спраў, не стаў сапраўдным слугою боскiм, а так i застаўся ў сэрцы сваiм васалам былога пана.