Сегюр Де - Казкi (на белорусском языке)

• Название: Казкi (на белорусском языке)
• Автор: Сегюр Де
• Жанр: Прочая детская литература

---

Де Сегюр Графиня Казкi (на белорусском языке)

Графiня дэ Сэгюр

КАЗКI

ЗАЧАРАВАНАЯ ХАТКА

Глава 1

Хатка

Жыў сабе адзiн чалавек, на прозвiшча Прудан, што значыць Асцярожны. Быў ён удавец i жыў адзiн са сваёю дачкой, якую клiкалi Разалi.

Чалавек ён быў багаты, у яго быў вялiкi дом, а вакол дома цудоўны сад, дзе Разалi магла гуляць, колькi хацела.

Бацька выхоўваў дачку з ласкаю i любоўю, але вучыў заўжды i ва ўсiм яго слухацца. Ён забараняў Разалi задаваць недарэчныя пытаннi цi прасiць, каб ён расказаў пра тое, што, на яго думку, не павiнна яе цiкавiць. Праз вялiкi клопат i добры догляд яму ўдалося амаль цалкам пазбавiць дачку такой, на жаль, частай заганы, як залiшняя цiкаўнасць.

Разалi нiколi не выходзiла з сада, абнесенага высокiм мурам, i нiкога, апроч свайго бацькi, нiколi не бачыла. Слуг у iх у доме не было, але ўсё тут рабiлася нiбыта само сабой. Таму ў Разалi заўжды было ўсё, што ёй было трэба: i адзенне, i кнiжкi, i прылады ды нiткi на вышыванне, i цацкi. Бацька выхоўваў яе сам, i Разалi (хоць ёй было ўжо амаль пятнаццаць гадоў) зусiм не сумавала i не думала нават, што магла б жыць iначай, сярод iншых людзей.

У глыбiнi сада стаяла хатка - зусiм без вокнаў i толькi з аднымi маленькiмi дзвярыма, якiя заўсёды былi зачыненыя. Кожны дзень Разалiн бацька туды заходзiў, але ключык заўсёды насiў з сабой. Разалi думала, што гэта, напэўна, клець, у якой складзеныя садовыя прылады, i ў яе нiколi не ўзнiкала жадання спытаць пра хатку ў бацькi. Але аднойчы яна шукала лейку, каб палiць свае кветкi, i папрасiла бацьку:

- Бацька, дайце мне, калi ласка, ключык ад хаткi ў садзе.

- Навошта табе гэты ключык, Разалi? - занепакоiўся бацька.

- Мне патрэбная лейка. Я думала, яна ў гэтай хатцы.

- Не, Разалi, лейкi ў той хатцы няма.

Калi бацька казаў гэтыя словы, голас у яго быў такi насцярожаны, што Разалi зiрнула на яго i здзiўлена ўбачыла, што ён увесь збялеў i на лбе ў яго выступiлi кропелькi поту.

- Што з вамi, бацька? - спалохалася Разалi.

- Нiчога, мiлая мая дачушка, нiчога.

- Вас так узрушыла мая просьба даць мне гэты ключык? Што ж такога страшнага ў гэтай хатцы?

- Разалi, - сказаў бацька, - ты сама не ведаеш, пра што пытаешся. Iдзi лепш пашукай сваю лейку ў шклярнiцы.

- Але, бацька, што ўсё ж такое ў той хатцы?

- Нiчога, што можа зацiкавiць цябе, Разалi.

- Але чаму тады вы ходзiце туды кожны дзень i нiколi не дазваляеце мне пайсцi разам з вамi?

- Разалi, ты ж ведаеш, што я не люблю пытанняў i што цiкаўнасць - вялiкая загана.

Разалi адразу змоўкла, але прызадумалася. Думка пра хатку, на якую яна раней не звяртала вялiкай увагi, нiяк не выходзiла ў яе з галавы.

"Што ж там можа такое быць? - думала яна. - I як мой бацька збялеў, калi я папрасiла ключык... Значыць, на яго думку, каб я ўвайшла туды, мяне магла б чакаць небяспека!.. Але чаму ж ён сам туды ходзiць амаль кожны дзень?.. Напэўна, ён носiць ежу якому-небудзь лютаму зверу, якога трымае там пад замком... Але каб гэта быў люты звер, я пачула б, як ён рыкае ды варушыцца, а з гэтай хаткi не чуваць нiводнага гуку... Значыць, гэта не звер! Дый ён даўно ўжо з'еў бы майго бацьку... калi толькi не прывязаны... Але ж каб ён быў прывязаны, дык i мне не было б нiякае небяспекi. Што ж тады там можа быць?.. Вязень!.. Але бацька ў мяне добры, ён нiколi не пазбавiў бы волi i долi бязвiннага чалавека!.. Я павiнна абавязкова знайсцi разгадку гэтае таямнiцы... Але як?.. Вось бы хоць на паўгадзiнкi ўзяць у бацькi той ключык! Можа, калi-небудзь ён яго забудзе..."

Гэтыя Разалiны разважаннi былi перапыненыя бацькам, якi клiкаў яе крыху незвычайным голасам.

- Я тут, бацька, - азвалася Разалi, - ужо iду!

I яна пабегла да бацькi. Калi яна падышла да яго, то заўважыла, што твар у бацькi бледны i вельмi занепакоены. Было адразу вiдаць, што ён нечым дужа ўсхваляваны. Гэта яшчэ больш азадачыла дзяўчынку, i яна вырашыла прыкiнуцца вясёлай i бесклапотнай, каб супакоiць бацьку, а потым завалодаць яго ключыкам, калi ён, можа, перастане пра яго ўвесь час думаць, убачыўшы, што Разалi i сама пра яго забыла.

Яны селi абедаць, але бацька еў мала, ён увесь час маўчаў i быў сумны, хоць Разалi вельмi старалася ўдаваць вясёлай. Але ўрэшце сваёй весялосцю i бесклапотнасцю ёй удалося такi супакоiць бацьку, i ён забыў пра сваё хваляванне.

Праз тры тыднi Разалi павiнна было споўнiцца пятнаццаць гадоў, i бацька паабяцаў ёй зрабiць на свята прыемны сюрпрыз. I вось, калi прайшло яшчэ некалькi дзён i да дня нараджэння заставалася тыднi два, бацька аднойчы ранкам прыйшоў да Разалi i сказаў:

- Дарагое маё дзiця, я вымушаны на гадзiну ад'ехаць. Мне трэба падрыхтаваць падарунак на твой дзень нараджэння. Чакай жа мяне дома i будзь паслухмяная, не давай волi сваёй цiкаўнасцi. Праз два тыднi ты даведаешся пра ўсё, што табе хочацца ведаць: я ўмею чытаць твае думкi i знаю, што iх займае. Цяпер жа я з табою развiтваюся i яшчэ раз прашу: сцеражыся сваёй цiкаўнасцi.

Прудан ласкава пацалаваў дачку i пайшоў, але выгляд у яго быў такi, быццам яму вельмi не хацелася яе пакiдаць. Калi ён знiк з вачэй, Разалi пабегла ў бацькаў пакой, i якая ж была ў яе радасць, калi яна ўбачыла, што ключык ад хаткi ляжыць на стале!

Яна схапiла яго i хуценька пабегла ў глыбiню сада. Калi яна была ўжо каля самае хаткi, ёй прыгадалiся бацькавы словы: "Сцеражыся сваёй цiкаўнасцi". Яна завагалася i была гатовая ўжо занесцi ключык назад i не заходзiць у хатку, калi раптам адтуль даляцеў цiхi стогн. Яна прыпала вухам да дзвярэй i пачула, як нехта вельмi танюткiм галаском спявае:

- Я пад замком, гаротная,

Сяджу адна, самотная,

Загiну я ў няволi,

Не выйсцi мне нiколi.

"Цяпер усё ясна, - падумала Разалi, - там сядзiць нейкая няшчасная нябога, якую пасадзiў пад замок мой бацька".

I цiхутка пастукаўшы ў дзверы, Разалi сказала:

- Хто вы, i што я магу дзеля вас зрабiць?

- Адамкнiце мяне, Разалi. Злiтуйцеся, адамкнiце.

- Але чаму вас пасадзiлi пад замок? Цi не ўчынiлi вы якога зладзейства?

- Што вы, не-не, Разалi. Мяне трымае тут адзiн чарадзей. I калi вы мяне ўратуеце, я ў падзяку за гэта раскажу вам пра сябе ўсю праўду.

Усе ваганнi ў Разалi знiклi, i цiкаўнасць перамагла яе паслухмянасць яна ўсунула ключык у замок... Але рукi ў яе так дрыжалi, што яна не магла адчынiць дзверы. Яна была гатовая ўжо ўсё кiнуць, калi танюткi галасок сказаў:

- Разалi, тое, што я вам раскажу, навучыць вас вельмi многаму i такому, што вас вельмi цiкавiць; ваш бацька зусiм не такi, якiм ён здаецца.

Пачуўшы гэта, Разалi з астатняе сiлы налегла на ключык. Ключык павярнуўся, i дзверы адчынiлiся.

Глава 2

Мярзотная варажбiтка

Разалi прагна ўтаропiла вочы, але ў хатцы было цёмна, i яна нiчога не магла разгледзець. А са змроку да яе зноў даляцеў танюткi голас, якi сказаў:

- Дзякуй, Разалi, я абавязаная табе сваёю свабодай.

Голас, здаецца, iшоў ад зямлi. Разалi зiрнула долу i заўважыла ў куце пару блiскучых маленькiх вачэй, якiя глядзелi на яе з насмешкай.

- Удалася такi мая хiтрасць, - сказаў танюткi голас, - ты паддалася сваёй цiкаўнасцi. Каб я не спявала ды маўчала, ты, напэўна, вярнулася б назад i мне быў бы канец. Але цяпер, калi ты мяне вызвалiла, - i ты, i твой бацька, вы абое будзеце ў маёй уладзе.

Разалi яшчэ не разумела ўсяго няшчасця, якое ўтварыла сваiм непаслушэнствам. Але яна здагадалася, што перад ёй нейкi вельмi небяспечны вораг. Менавiта таму яе бацька трымаў яго пад замком. Яна хацела хутчэй выйсцi з хаткi i зачынiць за сабою дзверы, але танюткi голас крыкнуў:

- Стой, Разалi, цяпер ты ўжо не здольная трымаць мяне ў гэтым брыдкiм вязеннi. Я нiколi з яго не выбралася б, каб табе споўнiлася пятнаццаць гадоў.

У тое ж iмгненне хатка знiкла, i ў руках у перапалоханай Разалi застаўся толькi маленькi ключык. Яна ўбачыла перад сабой шэрую Мыш, якая глядзела на дзяўчынку сваiмi блiскучымi вочкамi i смяялася танюткiм траскучым галаском.

- Хi-хi-хi! Якая ты спалоханая, Разалi! Далiбог, мне вельмi смешна на цябе глядзець. Якая ты малайчына, што была такая цiкаўная! Ужо амаль пятнаццаць гадоў я сядзела ў гэтым брыдкiм вязеннi i не магла зрабiць нiчога кепскага твайму ненавiснаму бацьку i табе. А цябе я таксама ненавiджу, бо ты ягоная дачка!

- Але хто вы, злосная Мыш?

- Я вораг тваёй сям'i, мая любачка! Мяне завуць Мярзотная варажбiтка, i можаш паверыць, мне нездарма дадзена такое iмя. Усе ненавiдзяць мяне, i я ненавiджу ўсiх. I цяпер, Разалi, я буду хадзiць за табой паўсюль.

- Адчапiцеся ад мяне, мярзотная Мыш! - крыкнула Разалi. - Вы ўсё роўна мяне не спалохаеце. I я ўжо як-небудзь прыдумаю, як ад вас пазбавiцца.

- Гэта мы пабачым, мая любачка! Куды б ты не пайшла, я не адстану ад цябе нi на крок.

Разалi кiнулася да дома, але кожны раз, азiраючыся, бачыла, што Мыш подскакам бяжыць следам i толькi кплiва пасмейваецца. Калi дзяўчынка дабегла да дома, яна хацела раздушыць Мыш дзвярмi, але колькi яна нi старалася, дзверы не зачынялiся, i Мыш спакойна ўвайшла ў дом.

- Ах ты нягоднiца! - сярдзiта i спалохана крыкнула Разалi. - Ну, пачакай!

Яна схапiла дзяркач i хацела была моцна выцяць iм Мыш, але дзяркач раптам успыхнуў i апалiў ёй рукi. Дзяўчынка выранiла яго i ледзьве паспела адкiнуць нагой у камiн, каб не загарэўся ўвесь дом. Тады яна зняла з агня поўны вару кацёл i выкулiла яго на Мыш. Але кiпень ператварыўся ў смачнае свежае малако, i Мыш пачала яго хлябтаць, прыгаворваючы: